Snovi svirepih noći
Novembar 1942. Intimna istorija prekretnice Drugog svetskog rata
Peter Englund
Sa švedskog prevela Spasa Ratković
Godina izdanja: 2024
Format (cm): 23
Broj Strana: 400
ISBN: 978-86-6145-431-8
Cena: 1870 din
-20
%: 1496 din
Peter Englund svoje dramatis personae (vojnika Crvene armije, jevrejske izbeglice, profesorku univerziteta u opkoljenom Lenjingradu, italijanskog majora, japanskog mornaričkog kapetana, francuskog pisca, englesku domaćicu, nemačkog oficira, rusku pesnikinju, i druge) prati, oslanjajući se na njihove dnevnike, prepisku, i arhivsku građu različite provenijencije. Na taj način gradi, preplićući njihova iskustva u ratu, jednu „paralelnu dimenziju“, na čijoj ravni se odvijala sva ratna brutalnost, herojstvo, požrtvovanost, ideološka zaslepljenost, izdaja, nada u pobedu. Englundov pristup otvara prostor koji je često izmicao istoričarima koji su se bavili ili se bave istraživanjem ovog najvećeg ratnog sukoba u istoriji, sa njegovim nepojmljivim potencijalom u uništavanju ljudskih života i materijalnih dobara. To je davanje ljudskog lica i imena onima koji su izmicali pažnji kao „nevažni akteri“, „bezimene žrtve“, ali i onima koji su „samo izvršavali naređenja“, čime Englund vraća nadu u ono što se često gubi iz vida bavljenjem „velikom istorijom“ – da se uvek radi o ljudima koji čine, opet treba reći, voljne i nevoljne učesnike istorije, postajući njene žrtve ali i dželati.
Milan Ristović
„Kao popularni udžbenik majstorski napravljena; kao popularna nauka verovatno jedinstveno dostignuće od međunarodne važnosti. Kao književnost, misaono duboko provokativna knjiga koja tera čitaoca da se izokrene prema unutra, ka svom vremenu.“
Expressen
„Englund pokazuje kako rat pojačava sadašnjost do vibriranja… Ono što je veliko kod Englundovog novembarskog epa jeste kako autor uspeva da svakodnevicu dočara kao neverovatne događaje.“
Svenska Dagbladet
„Briljantan podsetnik za ova vremena, kako je rat destruktivan na svim nivoima.“
Goteborgs-Posten
„Englundov stil je romansijerski… njegova široka raznolikost izvora omogućava mu da postigne svoj cilj u prikazivanju široke sveukupne slike.“
Sajmon Hefer, The Telegraph
„Pedantna hronika običnih ljudi u ekstremnim ratnim okolnostima.“
Kirkus Review
„Moćan hor koji uzdrmava, a u pozadini se nazire autor kao vrhunski dirigent, majstor polifonije i dvosmislenosti.“
Dagens Nyheter
Peter Englund, istoričar i pisac, profesor na Univerzitetu u Upsali do 2001, a do 2006. profesor na Institutu za dramu u Stokholmu, član Švedske akademije od 2002. godine, rođen je 1957. u Bodenu, na krajnjem severu Švedske. Studirao je arheologiju, filozofiju i istoriju na Univerzitetu u Upsali. Doktorirao je 1989. godine s radom „Ugrožena kuća: Plemićke predstave o društvu u doba ’Švedskog carstva’“, jednim od prvih većih švedskih radova iz istorije mentaliteta.
Uža Englundova specijalnost je istorija XVII stoleća, o kojoj je objavio prva dva od planirana tri toma: Godine rata: O Švedskoj kao velesili i jednom čoveku u njenom središtu (1993), za koju je 1993. godine dobio prestižnu Nagradu August, i Nepobedivi (2000) sa istim podnaslovom. Njegove sledeće knjige su Poltava (1988), Srebrna maska: Kratka biografija kraljice Kristine (2006), Lepota i tuga bitke, Intimna istorija Prvog svetskog rata (2008, Geopoetika, 2014), Predeo prošlosti (1991), Pisma s nulte tačke (1996) i Istorija tišine i drugi eseji (2003), Male istorije (Geopoetika, 2009), Nedeljni put (2020), Snovi svirepih noći, Novembar 1942. Intimna istorija prekretnice Drugog svetskog rata u 360 kratkih poglavlja (2022, Geopoetika 2024).
Pisao je i scenarija za televizijske serije, a objavio je i kratki roman Grmeću (2005) čija je radnja smeštena u 1706. godinu. Svoja novinarska iskustva iz praćenja ratova u Hrvatskoj, Bosni, Avganistanu i Iraku sažeo je u knjižici Scene iz ogledala: Fragmenti uspomena iz četiri rata (2006). Zbirkama eseja, od kojih su neki prerađeni članci i reportaže koje je pisao kao novinar, približio je širokoj publici ono što naziva malom istorijom, istorijom svakodnevice i malih stvari, koje su u suštini velike koliko i takozvana velika istorija ratova, revolucija i poprišta.
Dela Petera Englunda prevedena su na više od 20 jezika.